Rijksinspectie Digitale Infrastructuur en GOconnectIT over de CROW 500

Met de energietransitie, de maatregelen voor klimaatadaptatie, de immense bouwopgave en de uitrol van glasvezel, wordt het de komende decennia nog veel drukker in de Nederlandse bodem. En hoewel het bewustzijn rond het veilig graven sinds de invoering van de CROW 500 is verbeterd, blijft het hoge aantal (vermijdbare) graafschades zorgen baren. ‘We moeten snel uit een ander vaatje tappen willen we niet serieus in de problemen komen’, zegt coördinerend specialistisch inspecteur Robert-Jan Looijmans van Rijksinspectie Digitale Infrastructuur (voorheen Agentschap Telecom) die samen met GOconnectIT directeur Edwin van Rooijen de situatie bespreekt.

Er is veel tijd en energie gestopt in de communicatie en het belang van de CROW 500; hoe staan we er aan het begin van 2022 als keten voor?

Robert-Jan: ‘Vanuit de getallen kan ik niet anders zeggen dan dat de graafsector een slechte beurt heeft gemaakt. Ondanks alle ambities en goede bedoelingen is het de keten niet gelukt om het aantal vermijdbare graafschades echt terug te dringen. Dat is zorgelijk en pijnlijk tegelijk. We zijn hier namelijk al een aantal jaren – en met de hele keten – mee bezig.’

“Het heeft geen zin om elkaar de schuld te gaan geven, of het vingertje traditioneel naar de gravende partijen te wijzen”

Hoe kan dat?

Robert-Jan: ‘Er zijn verschillende redenen voor aan te voeren. Maar het heeft geen zin om elkaar de schuld te gaan geven, of het vingertje traditioneel naar de gravende partijen te wijzen. Ook de 50 grootste netbeheerders, die samen verantwoordelijk zijn voor 70 procent van alle graafopdrachten, is het niet gelukt om het tij te keren. Gemeenten, netbeheerders, projectontwikkelaars, grondroerders, iedereen heeft een gezamenlijke verantwoordelijkheid in deze opdracht.’

Als je iets belangrijk vindt, moet je het ook belangrijk maken?

Robert-Jan: ‘Kort door de bocht is dat waar het om gaat ja. En wat in de dagelijkse praktijk gewoon onvoldoende is gebeurd. Als iedereen een half uur per week aan dit thema had besteed, had ik hier met een andere boodschap gezeten.’

Edwin van Rooijen: ‘Ik snap Robert-Jan helemaal. Toch merken wij dat de wil er wel is, maar er tegelijk ook heel veel druk ligt op de uitvoering. Vanwege de snelheid en kosten worden er dan keuzes gemaakt die niet in de geest van het veilig graven en de CROW 500 liggen. Zoals Robert-Jan al zegt, ligt het probleem niet alleen bij de aannemer maar heeft de hele keten een verantwoordelijkheid.’

“Willen we als keten écht het verschil maken en gaan leveren, dan moet er over de eigen schutting en organisatie heen gekeken worden”

Er is dus wel degelijk een groeiend bewustzijn dat het zo niet langer kan?

Edwin: ‘Ja, en dat is nodig ook. De energietransitie, verouderde ondergrondse netten, de bouwopgave, 5G en de uitrol van glasvezel; er gaat de komende jaren gigantisch veel gebeuren in de ondergrond. De urgentie om het samen beter te doen is dus groter dan ooit.’ Robert-Jan: ‘Dat klopt. We willen allemaal een mooi en goed functionerend Nederland, boven en onder de grond. Maar om dat lonkend perspectief te realiseren, zullen we wel allemaal een bijdrage moeten leveren.’

En dat begint bij?

Robert-Jan: ‘De maatschappelijke noodzaak van het veilig en schadevrij graven onderkennen, en vervolgens écht je best doen om de richtlijn nu “als de brandweer” te gaan implementeren. Ken je de uitspraak dat je de aap van een ander niet op je eigen schouder moet nemen? Een metafoor om te zeggen dat je het probleem van iemand anders niet jouw probleem moet maken. Nou, die vlieger gaat hier dus niet op. De keten moet écht het verschil maken en dus gaan leveren. En dus moet er juist over de eigen schutting en organisatie heen gekeken worden.’

“Wat is een goede werkinstructie voor de man “op de put”? Welke informatie heeft hij wel en niet nodig om zijn werk goed en veilig te kunnen doen?”

Waar denk je dan aan?

Robert-Jan: ‘Jezelf bijvoorbeeld op de belangrijke momenten de juiste vragen stellen. Heb ik écht genoeg gedaan om de partij buiten veilig te laten graven, en dus ook alle risico’s in beeld gebracht en een solide maatregelenplan opgesteld op basis van de werkelijke ligging van de kabels en leidingen? Maar bijvoorbeeld ook: wat is nou een goede werkinstructie voor de man op de put? Luister ik écht naar wat hij nodig heeft? En durf ik mijn opdrachtgever aan te spreken op het moment dat zaken niet kloppen en informatie ontbreekt?’

Zijn we te lief voor elkaar geweest?

Robert-Jan: ‘Dat denk ik wel ja. Ook daarin moeten we een stap maken en elkaar de waarheid durven vertellen als dingen niet in orde zijn. De tijd en gedachte dat de man op de graafmachine het probleem wel even oplost, is voorbij. Dan leert de keten dus niet en blijft de opdrachtgever – onterecht – denken dat de verantwoordelijkheid bij de gravende partij ligt.’

Is de richtlijn zelf duidelijk genoeg voor de gebruikers?

Edwin: ‘Dat denk ik wel. De verschillende fases en verantwoordelijkheden in het graafproces zijn duidelijk gedefinieerd en beschreven. Daarin is er meer aandacht voor de voorbereiding- en onderzoeksfase en bijvoorbeeld een gedegen risico-inventarisatie door de opdrachtgever.’ Robert-Jan: ‘Maar ook voor de grondroerende partij en het graafteam zijn de spelregels duidelijk. Natuurlijk heeft iedere schakel in het graafproces zijn eigen uitdagingen en realiteit. En daar moet ook rekening mee worden gehouden. Terwijl het bij de opdrachtgever over doorlooptijd gaat, focust de netbeheerder op beschikbaarheid van zijn netwerken, en houdt de grondroerder zich bezig met veiligheid, uren en kosten. Maar daarboven ligt wel die gezamenlijke opdracht en realiteit om dit als keten te doen.’

“Als Rijksinspectie Digitale Infrastructuur (RDI) zien we onszelf als katalysator van dit proces”

We kunnen in de voorbereiding nog zoveel goede plannen maken, maar uiteindelijk moet de man of vrouw op de put op eenvoudige manier over de juiste informatie beschikken?

Edwin: ‘Ja, we blijven benadrukken hoe belangrijk dat is. De graver heeft niets aan Excel-lijsten of uitgebreide beschrijvingen; die wil in één oogopslag weten wat hij waar moet doen, en waar er bij het graven op gelet moet worden. Wij gaan zorgen dat de CROW 500 geen papieren tijger wordt waarin iedereen in het proces netjes een vinkje zet, maar de man of vrouw op de put hier niks aan heeft. Dat is de laatste jaren onze rol in de markt geweest en dat gaan we samen met onze klanten ook nu weer doen.’

Hoe staat het eigenlijk met de informatievoorziening rond de richtlijn zelf?

Edwin: ‘Daarin doet iedereen zijn best en dragen ook wij ons steentje bij. Bijvoorbeeld met trainingen over wat de richtlijn inhoudt en waar je dus als opdrachtgever, grondroerder of netbeheerder aan moet voldoen om CROW 500 compliant te werken. En welke impact dat heeft op de organisatie. Daarnaast helpen onze oplossingen bij het juist borgen en toepassen van de richtlijn in de werkprocessen en verschillende fases van het proces.’ ‘Robert-Jan: ‘Als Rijksinspectie Digitale Infrastructuur (RDI) zien we onszelf als katalysator van dit proces en besteden we veel tijd en aandacht aan informeren en preventie. We zullen de komende tijd zeker niet loslaten en waar mogelijk samen optrekken bij het overbrengen van onze boodschap. Een goed voorbeeld is de samenwerking met het KLO voor het opstellen van een handleiding voor een werkinstructie. We blijven stimuleren dat de sector het maatschappelijk probleem zo veel mogelijk zelf oplost. Maar sinds 1 januari komt onze “strenge kant” wel nadrukkelijker in beeld.’

Dus wie niet luisteren wil, moet maar voelen?

Robert-Jan ‘Dat klopt. En op verschillende plekken is dat ook al gebeurd. De tijd van vooral “stimuleren van beweging” is voorbij. Toch geloof ik niet dat repressie of dwang het middel is waarmee we ons gezamenlijke doel gaan behalen. Dit moet echt uit een andere motivatie komen. Voor de duidelijkheid: de nieuwe graafrichtlijn is door de graafketen zelf geschreven. Daar heeft geen ambtenaar aan meegewerkt. Het is een beschrijving van het ideale graafproces door de sector zelf. Laten we die dan ook samen en met de juiste energie succesvol implementeren!’

“Een probleemloos graafproces is niet alleen goed voor de b.v. Nederland, maar voor alle partijen in de graafketen”

Op veel plekken gebeuren er ook goede dingen?

Robert-Jan: ‘Zeker en daarom ben ik ervan overtuigd dat we dit samen ook prima kunnen. De stap van “weten wat goed is” naar ook “doen wat goed is” wordt op steeds meer plekken genomen. De Gasunie is zo’n partij die hier het goede voorbeeld, en concrete invulling geeft aan wat goed opdrachtgeverschap betekent. Maar of je nu een drinkwaterbedrijf, netbeheerder of gemeente bent; je wilt toch ook gewoon een goede en veilige opdracht geven, en het risico op schade, of maatschappelijke ontwrichting, maximaal beperken?’ Edwin: ‘Ook wij zien dat klanten het thema steeds hoger op de agenda hebben staan. Wel is het vaak nog zoeken naar kennis, en hoe die goede wil omgezet wordt in een juiste inrichting en uitvoering van het proces.’

Dat klinkt toch best hoopvol

Robert-Jan: ‘We hebben hier samen een prachtig land ontwikkeld en daarin heel veel zaken enorm goed geregeld. Op het gebied van de ondergrondse infrastructuur zijn we een voorbeeld en gidsland voor veel landen om ons heen. Ik weet zeker dat we dat zo willen houden en waar mogelijk verbeteren. En wie vandaag begint met het implementeren, gaat al heel snel de winst ervan ervaren. Het CROW 500 compliant werken leidt niet alleen tot het terugdringen van schades.’ Edwin: ‘De richtlijn zorgt uiteindelijk voor meer efficiency, lagere kosten, meer veiligheid en minder hinder. Ik geloof echt dat de aandacht die de sector op dit moment voor de graafrichtlijn heeft, er voor zorgt dat we een forse stap in de goede richting gaan zetten. Robert-Jan: ‘Een probleemloos graafproces is niet alleen goed voor de BV Nederland, maar voor alle partijen in de graafketen. Er is dus een natuurlijke prikkel om dit samen te doen. Voeg nu dan ook samen de daad bij het woord!’

Verder lezen?
Meer weten over hoe GOconnectIT het werken volgens de stappen uit de richtlijn automatiseert? Bekijk de CROW 500-software.

Daarnaast kun je ook een steentje bijdragen aan de informatievoorziening door hier mee te denken en te schrijven over een veiliger graafproces.